27 stycznia 2025 r. rynki finansowe i branżę sztucznej inteligencji ogarnął wstrząs. Chiński start-up DeepSeek opracował open-source'owy, efektywny kosztowo model sztucznej inteligencji, który wywołał sceptycyzm niektórych analityków, ale może zagrozić setkom zainwestowanych dotychczas w segment AI miliardów.
Nowe zagrożenie dla gigantów AI?
Start-up DeepSeek zaprezentował niedawno swój model DeepSeek-V3, inteligentnego asystenta zdolnego konkurować z najlepszymi rozwiązaniami na rynku jak ChatGPT od OpenAI. To, co wyróżnia ten model, poza jego wydajnością, to niezwykle niski koszt stworzenia, szacowany na 5-6 milionów dolarów, czyli ułamek kwot zainwestowanych przez zachodnie firmy w powstanie OpenAI czy Meta. Wpływ na rynki finansowe był natychmiastowy, dotykając nie tylko gigantów półprzewodników, takich jak Nvidia (-17% i strata prawie 600 miliardów dolarów w kapitalizacji rynkowej) i Broadcom (-17%), ale także dostawców usług, takich jak Oracle (-14%) i dostawców infrastruktury centrów danych, takich jak i Cisco (-5%).
Model open-source, który może diametralnie zmienić rynek
Jedna z najistotniejszych cech DeepSeek-V3 jest jego otwartość. W przeciwieństwie do większości swoich konkurentów, DeepSeek zdecydował się udostępnić i zmodyfikować swój model na jednej z najbardziej otwartych licencji open-source. Decyzja ta może radykalnie zmienić ekosystem sztucznej inteligencji, umożliwiając dużej liczbie graczy poza granicami Chin czerpanie korzyści z tego przełomu technologicznego. Historyczne precedensy (standardy kompatybilne z IBM PC w latach 80-tych, przeglądarka internetowa Mozilla Firefox w latach 2000, system operacyjny Android w latach 2010) pokazują, że otwarte architektury często sprzyjały innowacjom, jednocześnie zmniejszając bariery wejścia dla nowych uczestników rynku.
Pytania o wydajność modeli
Ogłoszenie DeepSeek podważa dominujące założenie, że wydajność modeli sztucznej inteligencji poprawia się wraz ze wzrostem parametrów, danych wykorzystywanych do szkolenia modeli i mocy obliczeniowej. Jeśli model DeepSeek zostanie potwierdzony i zostanie szeroko przyjęty w branży, duża część budowanej obecnie ogromnej infrastruktury AI może skończyć się nadwyżką mocy produkcyjnych, powodując spadek cen i ponowną ocenę strategii inwestycyjnych AI. Dla branży półprzewodników, usług w chmurze i centrów danych stawka jest wysoka. Zmniejszenie popytu na najnowocześniejszy sprzęt może wywołać kryzys nadwyżki mocy produkcyjnych, prowadząc do redefinicji całego łańcucha wartości AI.
Rynki finansowe: duże zmiany w ujęciu krótkoterminowym
W perspektywie krótkoterminowej rynki powinny przygotować się na okres zmienności, ponieważ inwestorzy ponownie wyceniają spółki zaangażowane w rozwój sztucznej inteligencji. Giganci technologiczni, tacy jak Nvidia, Broadcom i ASML, którzy są czołowymi dostawcami najnowocześniejszych technologii półprzewodnikowych, mogą odnotować trwały spadek wartości. Ryzyko nie ogranicza się jednak do spółek giełdowych. Fundusze venture capital i inwestorzy instytucjonalni, którzy w ostatnich latach zainwestowali znaczne środki w sztuczną inteligencję, również znajdują się pod presją. Musimy jednak rozróżnić skutki w czasie. Podczas gdy korekta ta jest nieunikniona w perspektywie krótkoterminowej, w perspektywie średnioterminowej może ona stworzyć bardziej sprzyjające środowisko dla innowacji, stymulując tańsze i bardziej ukierunkowane modele sztucznej inteligencji.
Geopolityka: wyzwanie dla USA
Tłem dla wprowadzenia na rynek DeepSeek jest rywalizacja technologiczna między Stanami Zjednoczonymi a Chinami. Jej założyciel, Liang Wenfeng, prowadzi centrum AI w Hangzhou w Chinach, a niedawno spotkał się z chińskim premierem Li Qiangiem. Oszczędne podejście DeepSeek i uwagę mediów, jaką przyciągnęło, można zatem postrzegać jako strategiczną odpowiedź na rosnące ograniczenia dostępu Chin do zaawansowanych technologii ze Stanów Zjednoczonych. Tańsze modele sztucznej inteligencji znacznie zmniejszyłyby wpływ amerykańskich ograniczeń na chiński ekosystem w tym segmencie, który w przeszłości w dużym stopniu polegał na technologiach amerykańskich (mówi się, że sam DeepSeek został przeszkolony przy użyciu zaawansowanych, ale nie najnowocześniejszych chipów Nvidii). Mogą one być również korzystne dla regionów świata o dużym zainteresowaniu aplikacjami AI, ale ograniczonej infrastrukturze AI, takich jak Europa.
Poza tymi wstępnymi zapowiedziami musimy jednak zakwestionować możliwe ograniczenia DeepSeek, w szczególności niedoszacowane koszty związane z czyszczeniem danych, sprzętem sieciowym, zużyciem energii, wynagrodzeniami inżynierów AI i zasobami open-source. W związku z tym pełny koszt budowy modelu jest prawdopodobnie wyższy niż twierdzono.
> Więcej na temat rywalizacji technologicznej pomiędzy USA i Chinami przeczytasz w tym artykule
